06. septembra 2018. godine je u Sarajevu održana Compliance edukativna radionica na temu: Zakonska pozicija funkcije praćenja usklađenosti poslovanja. Na radionici su učestvovali Compliance profesionalci iz banaka iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije.
Bosna i Hercegovina je, za razliku od Srbije i Hrvatske, tek nedavno dobila zakonsku regulativu koja zahtijeva uspostavljanje treće kontrolne funkcije u bankama – funkcije za praćenje usklađenosti poslovanja banke.
Iako je većina banaka, pogotovo banke u stranom vlasništvu, imala već uspostavljenu compliance funkciju, došlo je do dileme oko svrhe postojanja i aktivnosti ove funkcije, poredeći dosadašnji rad ove funkcije koji je kod banaka u regionu najčešće prenesen od strane vlasnika, tj. majki firmi, i načina razumijevanje ove funkcije od strane regulatora koji je pretočen u nove zakone o bankama u Federaciji BiH i Republici Srpskoj.
Službenici za praćenje usklađenosti poslovanja (Compliance officers) iz Bosne i Hercegovine smatraju da im obaveze prema domaćem regulatoru razlikuju u odnosu na one koje imaju prema grupi (tj. vlasnicima) i da je u tom smislu neophodno usklađivanje. Compliance programi koje provode međunarodne kompanije u regionu, uključujući i banke u stranom vlasništvu, zasnovani su na dugogodišnjim iskustvima u provedbi compliance aktivnosti i praćenju i poštovanju regulative u zemljama zapadne Evrope i SAD-a, koja se odnosi na uspostavljanje i funkcionisanje compliance funkcije u finansijskim organizacijama. U tom smislu, stav compliance profesionalaca je da bi regulator trebalo da uzme u obzir najbolje prakse u uspostavljanju i funkcionisanju compliance funkcije u zemljama zapadne Evrope i SAD-a prilikom provođenja nove zakonske regulative.
Službenici za praćenje usklađenosti poslovanja su na radionici razmijenili iskustva u provedbi compliance aktivnosti unutar svojih organizacija, bilo da su u pitanju aktivnosti koje su “propisane” od strane grupe, tj. kompanije majke, bilo da su u pitanju samostalno definisani programi i aktivnosti. Razmatrao se tzv.regulatorni compliance naspram tzv. etičkog compliance-a, u smislu sličnosti, razlika, preklapanja i svrhe kojoj se teži. Mišljenja su bila različita – od mišljenja da se radi o odvojenim konceptima do mišljenja da su to neodvojive stvari i da je smisao u širenju compliance kulture da se poštuju zakoni i propisi. Takođe se razgovaralo i o sukobu interesa koji se javlja kada jedna osoba istovremeno obavlja compliance i još neku funkciju u organizaciju. Najčešći primjer sukoba interesa jeste spajanje compliance fodjela sa pravnim odjelom (compliance and legal).
Obzirom da postoje nedoumice u značenju zakonskih odredbi koje se odnose na obaveze banaka vezano za uspostavljanje i funkcionisanje compliance funkcije, jedan od zaključaka radionice je bio i da se usvoij dobra praksa iz regiona, u kome su prisutne compliance komisije/komiteti/radne grupe pri Udruženjima banaka, koje će sumirati upite, dvojbe i prijedloge banaka i komunicirati ih prema regulatoru, kako bi se smanjila mogućnost dvojakog tumačenja i neadekvatne primjene zakonskih rješenja.
